PRVI POZNATI MEĐUNARODNI UGOVOR BOSNE IZ 1189. GODINE U KONTEKSTU DUBROVAČKO - BOSANSKIH ODNOSA

Sažetak

U odnosima srednjovjekovne Bosne s mediteranskim svijetom, posebno je mjesto zauzimao Dubrovnik, kao njen prirodni izlaz na more. Korelacija tih odnosa bila je dvosmjerna. Od vremena bosanskog bana Kulina počinje političko-ekonomska stabilizacija i širenje Bosne, njezino trgovačko otvaranje i pomak kulturnog života.

U ovom vremenu se javlja i Kulinova povelja dubrovačkim trgovcima od 29. augusta 1189. godine, kojom im dozvoljava da slobodno trguju po Bosni. Da bi ih privukao, Kulin Dubrovčanima garantira slobodu trgovine i kretanje po zemlji kojom vlada. Ova povelja je, ustvari, prvi međunarodni ugovor Bosne. Iz povelje se očituje da je tada Bosna bila relativno uređena država sa vladarskom kancelarijom i sa predstavnicima banske vlasti na cijelom teritoriju države koji su mogli garantirati bezbjednost dubrovačkim trgovcima.

Značajna karakteristika ovog ugovora je i činjenica da je napisan bosanskim jezikom i pismom (varijanta ćirilice, poznata kao „bosančica“).
Inače, ovim pismom pisane su tri velike grupe spomenika: crkvene knjige, akti administracije, te epigrafski natpisi. Povelja bana Kulina, najstariji sačuvani akt džavne administracije, ujedno je i najstariji dokument pisan živim, savremenim narodnim jezikom u čitavom slavenskom svijetu.